Mantar enfeksiyonu; ayak mantarı, vücut mantarı, saç mantarı, tırnak mantarı, kasık mantarı ve vajina mantarı gibi vücut bölgelerine göre çeşitlere ayrılır. Kasık mantarı nedir? Belirtileri nelerdir? En sık kimlerde görülür? Tedavi süreci nasıldır? Bitkisel tedavi mümkün müdür? Merak edilen tüm soruları sizler için derledik.
Genellikle maya ya da mantar mikroorganizmalarının neden olduğu mantar enfeksiyonu, özellikle nemli ve hava almayan ortamlarda daha çabuk oluşur ve yayılır. Antibiyotik kullananlarda, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ve çocuklarda mantar enfeksiyonu görülme oranı daha yüksektir.
KASIK MANTARI NEDİR?
Kasık mantarları en sık rastlanan bulaşıcı hastalıklardan biridir. Değişik renkli lekeler, kepeklenme ve sulantı ile seyreden hastalık kişiyi huzursuz etmekte ve günlük yaşamına engel olmaktadır. Kasık mantarı kasık bölgesinde dermotofit tipi mantarların oluşturduğu bir hastalıktır. Kasık mantarı rahatsız edici olsa da hafif bir enfeksiyondur. Nem sebebi ile de ortaya çıkabilir. Erkeklerde daha sık görüldüğü bilinen kasık mantarı farklı etkenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Bugün ki yazımızda sizlere en ince detaylarıyla kasık mantarı hastalığından bahsedeceğiz.
MANTAR OLUŞMASININ NEDENLERİ?
Mantar hastalığı, mantarların deri yüzeyinde bulunan ölü keratin hücrelerini enfekte ( bulaşması ) etmesi ile ortaya çıkar. Mantarların çoğalarak enfeksiyona yol açmasında risk faktörü olarak değerlendirilebilecek bazı nedenler şunlardır:
- Obezite
- Hamilelik
- Antibiyotik kullanmak
- Bağışıklık sistemini zayıflatan ilaçlar kullanmak
- Vücudu nemli veya terli bırakmak
- Dar iç çamaşırları giymek
- Mantar olan birinin kişisel eşyalarını kullanmak
- Düzensiz beslenmek
- Su ihtiyacını karşılamamak
- Ph değeri yüksek cilde uygun olmayan sabunlar kullanmak
- Ayakta ki mantarı tedavi etmemek
KASIK MANTARI EN SIK KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Daha çok erkeklerde görülen kasık mantarı kadınları da etkiler. Erkeklerde daha sık görülmesinin sebebi ise yumurtalık derisinin ve iç çamaşırlarının yaptığı kapatıcı etkidir. Özellikler ergenlik çağından sonra ortaya çıkar. Hastalık genellikle iki taraflıdır. Direk ve indirek(doğrudan temas olmadan) temasla bulaşan hastalık cinsel ilişki ile eşlere bulaşabilir ancak bu bulaşma şekli çok sık görülmez. En büyük bulaşma etkeni kişinin ayak mantarı olmasıdır.
KASIK MANTARI’NIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Kırmızı ve kahve renklerde ciltte renk değişiklikleri
- Kasıkta kepeklenme
- Kenarları belirgin içi sıvı dolu kabarcıklar
- Kaşıntı
- Deride kabarıklıklar
- Döküntü
- Büller de( içi sıvı dolu keseler) iltihaplanma
- Yarım ay şeklinde lezyonlar
KASIK MANTARINDA TANI NASIL KONUR?
Öncelik kesinlikle bir aile hekimine danışmak olmalıdır. Verilen anamnez (hasta öyküsü ) sonucu tanı konabilir. Ancak emin olabilmek ve kesin tanı konmasını sağlamak amacıyla kontamine (mikroplu) dokudan alınan numune incelenir.
KASIK MANTARI TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR?
Hastanın durumu göz önüne alınarak tedaviye karar verilir. Eğer 2 haftadan uzun sürerse, ciddi bir enfeksiyondur veya sık sık tekrarlıyorsa (yılda dört defadan fazla), doktorunuza başvurmalısınız.
İlk tedavi sürecinde bölge kuru tutulmaya özen gösterilmeli. Dermotolog takibinde hastaya uygun ilaç tedavisine başlanabilir. Lezyonlar oldukça geniş bir alana yayılmışsa, sistemik belirtiler varsa mantar kremleri hastalığın tedavisi için yeterli olmayabilmektedir. Bu yüzden çeşitli mantar ilaçları ağız yolundan kullanılmaktadır.
Bu ilaç ve krem tedavisi alan hastaların, kortizonlu kremlerden tedavi boyunca uzak durması gerekmektedir. Uzun süre tedavi görmemiş ve yayılmış olan kasık mantarları yanlış tedavi sonucu komplike hale gelebilir. Bu gibi durumlara maruz kalmak daha dikkatli yakın takiplere ve uzun süreli tedavilerle karşılaşmak demektir. Sizler için yaygın tedavi seçeneklerini listeledik.
- Hafif enfeksiyonlar için mantar önleyici bir krem kullanın: Kremi kullandığında belirtiler geçse bile kremi paket üzerinde verilen süre boyunca kullanmaya devam etmeyi sakın unutma.
- Cildini temiz ve kuru tut: Duştan sonra iyice kurulan çünkü mantarlar ılık ve nemli ortamlarda çoğalırlar.
- Kasık bölgesine sürtünen ve cildi tahriş eden kıyafetler giymekten sakın
- Bölgeyi kaşıma: Kaşımak döküntüyü daha da tahriş edip cildinde kalıcı izlere neden olabilir bu enfeksiyon riskini de arttırır.
- Doktoruna danış: Evde yaptığın tedavi yöntemleri tedaviye yardımcı olmuyorsa mutlaka bir doktora görünmelisin. Özellikle kasık bölgesindeki döküntülerin renginin sarıya döndüğünü fark edersen mutlaka doktora başvurmalısın.
BİTKİSEL YOLLARLA KASIK MANTARI TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜDÜR?
Yıllardır süregelen şifalı bitkiler ile yapılan koca karı ilaçları diye de tabir edilen bitkilerin kasık mantarı tedavisin de etkili çözüm oldukları su götürmez bir gerçektir. Sizler için bu şifalı bitkileri araştırıp verilen tarifleri derledik.
- Sarımsak ve zeytinyağı: Mantarının yayılmasını engelleyen bu karışım yalnızca bununla kalmayıp varsa iltihabın ve kaşıntının da geçmesi için çalışıyor.3 diş kadar sarımsağı, 1 tatlı kaşığı zeytinyağını macun kıvamına gelene kadar ezin mantar olan bölgeye sürüp 20 dakika bekleyin günde iki defa yapıldığında etkisini çabuk gösterecektir.
- Sarımsak ve bal: Bu yöntem ile de 3 diş kadar sarımsağı 1 tatlı kaşığı balı ezip püre haline getirin ve ardından mantarlı bölgeye sürüp 20 dakika bekletip soğuk su ile yıkayın.
- Çay ağacı yağı: Çay ağacı hassas ciltlerde alerji yapabileceğinden önce cildinizin küçük bir bölümünde deneyin ve öyle kullanmaya başlayın. Bir pamuğa bir kaç damla yağı damlatın 20 dakika bekleyin ve yıkayın.
- Hindistan cevizi yağı: Çay ağacı kullanamayan hassas ciltlerin rahatlıkla kullanabileceği hindistan cevizi yağı, bir pamuk yardımı ile mantarlı bölgeye sürülür. Bundan sonra 20 dakika kadar yağın kuruması beklenir ve ardından sabun ile yıkanarak temizlenir.
- Zeytinyağı: Zeytinyağı içerisindeki maddeler nedeniyle enfeksiyonları önlemede ve kurutmada oldukça etkilidir. Zeytinyağını bir pamuğa damlatıp mantar olan bölgeye sürün ardından kuruyana kadar bekleyin. Kuruduktan sonra sabun ile durulayın ve kurutmayı unutmayın.
- Tuzlu banyo: Tuzlu su mantarın yerleştiği bölgeyi arındırır.
KASIK MANTARINI ÖNLEMEK MÜMKÜN MÜ?
Kasık mantarını önlemek mümkün genel olarak mantar kavramı zaten nemli ortamlardan kaynaklanır. Tek nemli ortam değil kişinin ayağında mantar olması bile bir etkendir. Sizler için bu kasık mantarı olmayı nasıl engelleriz onları derledik.
- Önceliğiniz kesinlikler her gün duş almak olmalıdır. Terledikten veya egzersiz yaptıktan sonra uzun süre duş almadan beklemek mantarı tetikleyen bir etkendir. Yıkanmak için hafif sabunlar kullanmalısın ph değeri senin için önemli bir etken. Antibakteriyel özellikte veya deodorant içeren sabunları kullanmaktan kaçın.
- Giysi veya kişisel bakım ürünlerini (fırça/tarak) enfekte (hastalık bulaşmış) olmuş biriyle paylaşmak gibi şeyler mantar enfeksiyonu kapma olasılığınızı artırabilir.
- Halka açık kullanımı olan alanlarda özelikle de soyunma odunları lavabolar gibi mantar enfeksiyonu kapma olasılığı artar. Soyunma odalarındaki havluları veya fırçaları da asla kullanmamalısınız.
- Bağışıklık sisteminizi güçlendirmeyi unutmayın. Her bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi kasık mantarında da ön cephelerde antikorlarımız savaşır. Eğer bağışıklık sisteminiz zayıflamışsa, mantar enfeksiyonu kapma ihtimaliniz daha yüksektir.
- Eğer mevcut bir enfeksiyon varsa vücudunuzda yayılmasını engellemeye çalışın. Kasık mantarın da ilk başta kasık bölgesinde başlayan kırmızı döküntüler ve kaşıntılar önlem alınmadığı zaman bacakların iç kısımlarına hatta karın çevresine yayılabilir.
- Ayağınızda mantar varsa duşta terlik giyin. Her banyo yaptığınızda temiz bir havlu kullanın. Duş aldıktan sonrada kurulanıp ilk başta çorapları giymek gerekir. En sık kasık mantarının ayaktaki mantardan bulaştığı tespit edilmiştir.
- İç çamaşır değiştirmeye özen göstermeli giydiğin iç çamaşırının seni sıkmamasına ve pamuklu olmasına dikkat etmelisiniz. Ayrıca, özellikle de enfeksiyonun aktif aşamasındayken, havlularını veya giysilerini başkalarıyla asla paylaşma. Mantarın olduğu bölgeyi kuruladığın havlu ile diğer vücut bölümlerini kurulamamalısın mantarın yayılmasına neden olabilir.
- Islak kıyafetlerini temiz kıyafetlerinle aynı ortamda bulundurma.
KASIK MANTARI İÇİN HANGİ İLAÇLAR VE KREMLER KULLANILMALI?
- Ketokonazol: İmidazol yapısında olan bir ilaç türüdür. Krem olarak kullanılabildiği gibi, ağız yoluyla da kullanılabilmektedir.
- Siklopiroksilamin: Mantar hücrelerinin yayılmasını engellemek için kullanılan bir kremdir.
- Terbinafin: Deri ve tırnak gibi keratinden zengin dokularda biriken bu krem, çeşitli mantar hastalıklarında kullanılır.
- Tiokonazol
- Oksikonazol: Kasık mantarı spreyi olarak da bilinir. %1’ lik deri spreyi formu bulunan bu ilacın mantar olan bölgeye sürülmesi gerekmektedir.
- Bifonazol
- Mikonazol
- Naftifin
- Fungoid
Mantar kremlerinin, ağızdan alınan mantar ilaçlara kıyasla yan etkileri oldukça düşüktür. Ağız yoluyla alınan ilaçlar karaciğer tarafından kullanıldığı için karaciğere hasar verebilmektedirler. Aynı zamanda görme keskinliğini bozabilirler. Halüsinasyonlara da neden olabilmektedirler. Krem halinde kullanılmada bu etkilerin görülmesi beklenmez.
Klinik görünümü iyi olmayan hastalarda ve mantarın oldukça yayıldığı durumlarda ağız yoluyla mantar ilaçları kullanılmaktadır. İnatçı kasık mantarı durumunda ve kreme rağmen kasık mantarı geçmiyor gibi bir durum söz konusuysa da ağız yoluyla mantar ilaçları kullanılabilmektedir. Ağızdan kullanılan mantar ilacı etkenleri:
- Griserofulvin: Beta tubulin yapısına bağlanarak, mantarların çoğalmasını engellerler. Keratinden zengin dokularda biriktiği için sadece dermatofit mantarlarında kullanılır. Alkolle beraber alındığında istenmeyen yan etkileri olabilmektedir.
- Terbinafin: Deri ve tırnak gibi keratinden zengin kısımlarda birikmektedir. Krem formu da bulunmaktkadır.
- Flukonazol: Beyin dokusuna oldukça rahat geçebilmektedir. Böbrekler yoluyla atıldığı için, böbreklere istenmeyen yan etkileri olabilmektedir. Gebelerde kullanılmaz.
- İtrakonazol: Beyin dokusuna geçememektedir. Karaciğerde enzimatik işlemlere uğramaktadır. Dolayısıyla karaciğere istenmeyen etkileri bulunmaktadır.
